dinsdag 4 september 2012

Vrouwen in de boedel

Soera 4:19-23

Het volgende vers sluit min of meer aan op de verzen 6 tot 12, een paragraaf over erfrecht, het verdelen van bezittingen na iemands overlijden. Naast bezittingen blijkt men in de islam naast spullen ook mensen te kunnen erven, dat wil zeggen, vrouwen. Hoewel, er zijn wat voorwaarden:
19. O, jullie die geloven! Het is jullie niet toegestaan vrouwen te erven die dat niet willen, noch ze onder druk te zetten met als doel een deel van hun levensverzekering op te strijken, tenzij ze openlijke onzedelijkheid heeft gepleegd. Behandel ze fatsoenlijk. En als je een hekel aan ze hebt: misschien heb je een hekel aan iets waar Allah juist veel goeds in heeft gelegd.
In vers 12 lazen we dat de weduwe tot 25% van de nalatenschap van haar man erft; de rest wordt verdeeld over eventueel nog levende ouders, kinderen en/of broers. Maar die 25% komt wel in een vreemd daglicht te staan als zij zelf ook bij de erfenis hoort! De erfgenamen lijken volgens dit vers te denken dat zij beslag kunnen leggen op een deel van de levensverzekering van de vrouw. De koranschrijver is daar dan wel op tegen, maar toch.

Aan het eind van vers 19 gaat het over vrouwen die niet bij de erfgenaam in de smaak vallen. Maar wat nou als die vrouwen juist wel in de smaak vallen, en als de mannelijke erfgenaam zijn huidige vrouw liever inruilt voor de nieuwe? Welnu, dat is volgens de Koranschrijver geen enkel probleem, als hij zijn oude vrouw maar niet uitklopt:
20. Maar als je de ene vrouw door de andere wilt vervangen, en al gaf je haar een hoog bedrag als levensverzekering, neem daar dan niets van af; zou je het nemen ten koste van schande en het doen van kwaad?
21.  En hoe kun je dat (geld) nemen als sommigen van jullie al bij die anderen naar binnen zijn gegaan, en ze met jullie een plechtig verbond hebben gesloten?
De huwelijkstrouw betekent voor de Koranschrijver weinig, het gaat hem alleen om de financiële kant van de zaak. Het zou volgens hem een schande zijn als de echtgenote lichter wordt gemaakt, maar hij valt er niet over dat die echtgenote zelf wordt afgeschaft.

Er is nog één probleem, namelijk dat de vrouw of vrouwen van de overledene natuurlijk familie zijn van de erfgenaam, zodat incest dreigt. Daar heeft de schrijver aan gedacht:
22. En trouw niet met vrouwen die eerst met jullie vaders getrouwd waren, behalve wat al gebeurd is; dat zou obsceen zijn, een gruwel en een slecht pad.
23. Verboden (om mee te trouwen) zijn voor jullie: dochters, zussen, tantes van vaderszijde, tantes van moederszijde, dochters van je broer, dochters van je zus, je voedsters, je pleegzussen en moeders van je vrouwen en je stiefdochters over wie je nog voogdij hebt, dochters van je vrouwen bij wie je naar binnen gegaan bent (maar als je niet bij ze naar binnen gegaan bent mag het wel), vrouwen van je eigen zoons en twee zussen naast elkaar, behalve wat al gebeurd is. Zeker, Allah is vergevingsgezind en barmhartig.
Dat is een forse lijst met uitzonderingen, zodat het er op neer komt dat de weduwe alleen geërfd kan worden door een broer van de overledene. Maar dit vers is uitgebreider en gaat ook over vrouwen die niet bij een erfenis horen, zoals stiefdochters. Een dochter van tante of oom, een volle nicht dus, wordt in deze lijst trouwens niet genoemd en is dus kennelijk toegestaan als huwelijkspartner. Zo hebben latere moslimgeleerden het in elk geval opgevat.

Wat kunnen we van dit tekstgedeelte leren? Het meest opvallende is het mannelijke perspectief. Mannen kunnen vrouwen erven, omgekeerd schijnbaar niet. Het is vanzelfsprekend dat mannen meer vrouwen kunnen trouwen, net zo vanzelfsprekend als dat het omgekeerde niet kan. In het algemeen geldt ook dat vrouwen in de islam niets te vertellen hebben, sterker nog, uit verzen zoals deze blijkt dat vrouwen hier ook niets te lezen hebben. En deze soera heet nog wel De Vrouwen! Kun je nagaan.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Op- of aanmerkingen? Plaats ze hier...